Utworzenie obszarów Natura 2000 w Polsce od samego początku wywoływało kontrowersje. Brak rzetelnych informacji o sieci oraz niedostateczny stopień udziału społeczeństwa w procesie wdrażania Natura 2000 po wstąpieniu do UE spowodowały wiele nieporozumień i konfliktów. Pomimo szeregu działań, kampanii informacyjno-promocyjnych w opinii znacznej części społeczeństwa, a także władz samorządowych Natura 2000 nadal postrzegana jest jako bariera na drodze rozwoju gospodarczego. Istotnym problem jest ciągle brak dostępu do informacji. Jest on szczególnie widoczny na niższych szczeblach organizacyjnych takich jak samorządy terytorialne. W wielu urzędach gmin nadal brakuje informacji. Mieszkańcy terenów objętych ochroną spotykają się z niekompetencją i brakiem inicjatywy do wspólnego działania. Natomiast inwestorzy zniechęcają się długotrwałymi i niejasnymi procedurami. Takie podejście utrudnia zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy tych regionów oraz ochronę cennych przyrodniczo obszarów i ich bioróżnorodności. W efekcie w wielu miejscach na terenie kraju wdrażanie programu Natura 2000 nadal napotyka na sprzeciw społeczności lokalnej. W ostatnim czasie dotyczy to w szczególności procesu przygotowywania Planów Zadań Ochronnych dla ostoi Natura 2000.
Z drugiej strony wiele przykładów wskazuje, że możliwa jest zmiana podejścia do sieci Natura 2000. W projekcie "Natura się o(d)płaca" realizowanym przez Towarzystwo na rzecz Ziemi w latach 2010-12 udało się do tego przekonać 13 samorządów lokalnych, które wspólnie z Towarzystwo na rzecz Ziemi podjęło działania w celu wykorzystania potencjału znajdujących się na ich terenie ostoi Natura 2000. 13 samorządów, które pierwotnie twardo sprzeciwiało się utworzeniu obszarów Natura 2000, przekonało się, że istnienie ostoi może przynosić gminie wymierne korzyści. W niniejszym projekcie zamierzamy podjąć podobne działania i tym razem objąć nimi kolejnych 10 gmin. Dotychczas 9 gmin podpisało formalne deklaracje współpracy z TNZ - POE- i zaangażowania się (także finansowego) w realizację projektu. Już to świadczy o istotnej zmianie podejścia do tematu Natura 2000 i generalnie problematyki ochrony przyrody. Liczymy, że realizacja projektu pozwoli zainicjowaną transformację. W ramach wsparcia gmin przewidujemy: realizację i emisję w TVP2 cyklu filmowego składającego się z 10 odcinków po 25 min. , promującego obszary objęte projektem, kompleksowe wsparcie eksperckie (w zależności od potrzeb danej gminy), wydanie map poszczególnych gmin, wizyty studyjne z udziałem mieszkańców poszczególnych gmin do miejsc gdzie wdrażanie sieci Natura 2000 przyniosło wymierne korzyści, udział w targach ogólnopolskich, wydanie płyt DVD z filmami promującymi gminę, umieszczenie filmu na kanale „Natura się o(d)płaca” www.youtube.com/Naturasieodplaca. Oferta skierowana do poszczególnych gmin będzie dopasowana do potrzeb danej społeczności i określona szczegółowo po konsultacjach i przeanalizowaniu lokalnej sytuacji.
Celem projektu jest podniesienie poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa na temat bioróżnorodności i promocję racjonalnych sposobów korzystania z jej zasobów na obszarach Natura 2000. Cele szczegółowe to: Edukacja ekologiczna społeczeństwa w zakresie zrównoważonego rozwoju na terenach Natura 2000 poprzez emisję cyklu telewizyjnego, umocnienie pozytywnego wizerunku Natura 2000 w społeczeństwie; Zwiększenie dostępu do informacji na temat sieci wśród społ. lokalnych gmin objętym projektem oraz w społeczeństwie; Wykorzystanie potencjału poszczególnych ostoi Natura 2000 dla lokalnego rozwoju; Zainicjowanie i wypromowanie nowych działań, projektów związanych z wykorzystaniem korzyści jakie niesie obecność Natury 2000 na danym terenie; promocja ekoturystyki.
Grupa docelowa projektu to: lokalne społeczności i władze samorządowe 10 wybranych (odbiorcy bezpośrednich działań promocyjnych i informacyjnych, uczestnicy wizyt studyjnych, otrzymanie narzędzi do promocji swojego regionu ), turyści (dostęp do informacji, map), ogół społeczeństwa (odbiorcy cyklu w TVP2), decydenci różnych szczebli (dowiedzą się jak korzystać z istnienia obszarów Natura 2000, zapoznają się z pozytywnymi doświadczeniami w tym zakresie), Ministerstwa Środowiska, GDOŚ, RDOSie (wsparcie w działaniach służących wdrażaniu Natura 2000).
Po zakończeniu projektu będzie możliwość ponownej emisji cyklu telewizyjnego. Wydane w ramach projektu materiały promocyjno - informacyjne trafią do każdej gminy biorącej udział w projekcie, z możliwością wykorzystania w turystyce, edukacji, promocji. Wszystkie materiały wydane w ramach projektu będą również zamieszczone na stronie internetowej projektu, z możliwością pobrania. Nastąpi realizacja przez gminy nowych projektów, które powstaną dzięki wsparciu ekspertów. Aktywizacja społeczności i władz do podejmowania wspólnych działań, korzystania z pozytywnych przykładów stworzy szansę na zrównoważony rozwój gmin objętych projektem. Wzrośnie atrakcyjność turystyczna gmin biorących udział w projekcie, dzięki wydaniu map i promocji projektu.
Projekt jest dofinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014. Więcej: http://www.tnz.most.org.pl/nso2/
