Co możemy zrobić ??

Ustawa o zachowaniu czystości i porządku w gminie nakłada na różne osoby rozmaite obowiązki w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Przykładowo właściciele nieruchomości zobowiązani są posiadania pojemników na odpady i utrzymywania ich
w odpowiednim stanie, zbierania śmieci powstałych na terenie nieruchomości i sortowanie ich na określone frakcje, zgodnie
z regulaminem utrzymania porządku i czystości.

Kontrolowaniem i egzekwowaniem tych obowiązków też zajmują się różne podmioty, w zależności od tego czyje działania podlegają sprawdzeniu. Najwięcej powinności w tym zakresie posiada organ wykonawczy gminy, czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Przede wszystkim to on sprawuje kontrolę stosowania przepisów ustawy.

Czasami może zdarzyć się, że to my będziemy wiedzieć o nieprawidłowościach w zakresie gospodarki odpadami. Gdy dostrzeżemy albo doświadczymy zaniechań lub zaniedbań ze strony podmiotów odpowiedzialnych za odbiór, składowanie bądź przetwarzanie odpadów, nie patrzmy na to bezczynnie. Działajmy!

Możliwość podjęcia starań obywatelskich w celu poprawy jakości gospodarki odpadami uzależniona może być często od uzyskania pewnych informacji na temat obecnego jej stanu. Narzędziem jakie możemy wykorzystać w tym celu jest, wniosek o udostępnienie informacji publicznej lub wniosek o udostępnienie informacji o środowisku. Ten ostatni daje większe możliwości, lecz dotyczy wyłącznie informacji o środowisku. Oba te wnioski nie wymagają uzasadnienia, aczkolwiek dobrze jest precyzyjnie określić żądane informacje. Informacja publiczna udostępniana jest na wniosek złożony w jakiejkolwiek formie, nawet bez oznaczenia wnioskodawcy. Informacja o środowisku udostępniania jest na wniosek złożony w formie pisemnej, co oznacza dokument papierowy opatrzony własnoręcznym podpisem, wymagane jest wskazanie przynajmniej imienia i nazwiska, bądź firmy (nazwy) wnioskodawcy.

Jak już było wspominane wójtowi została powierzona większość obowiązków kontrolnych. Przede wszystkim działania te powinny się skupić na firmie, która wygrała przetarg na odbiór śmieci od mieszkańców. Mieszkaniec, który zauważył, bądź doświadczył naruszenia obowiązków przez ten podmiot może złożyć wniosek do wójta w trybie art. 241 kodeksu postępowania administracyjnego
o przeprowadzenie kontroli. Wójt powinien w miesiąca taki wniosek rozpatrzyć i pisemnie udzielić odpowiedzi, w której poinformuje o podjętych działaniach. Wójt nie ma obowiązku przeprowadzenia kontroli, ani podjęcia jakichkolwiek działań, ale takie rozpatrzenie wniosku musi należycie uzasadnić. Wnioskodawca niezadowolony z rozpatrzenia wniosku może złożyć skargę w trybie 227 kodeksu postępowania administracyjnego na załatwienie tej sprawy przez wójta do organu wyższego rzędu, czyli Wojewody. Sprawy jakie można zgłosić wójtowi, to przede wszystkim:

• odbieranie odpadów komunalnych bez wymaganego wpisu do rejestru,
• odbieranie odpadów komunalnych od mieszkańców bez umowy z gminą,
• mieszanie odpadów selektywnie zebranych,
• nie przekazywanie odebranych od mieszkańców odpadów do regionalnych instalacji przetwarzania odpadów.

W kompetencjach wójta leży również karanie osób, które nie wywiązują się z obowiązków nałożonych przepisami ustawy o zachowaniu porządku i czystości w gminach oraz regulaminem utrzymania czystości uchwalonym przez radę gminy. Wójt w przypadku stwierdzenia takiego naruszenia może wymierzyć karę grzywny. Jeżeli stwierdzimy, że jakieś osoby poważnie naruszają zasady gospodarki odpadami komunalnymi, to możemy zgłosić tan fakt wójtowi, napisać donos na takie osoby. Ważnym jest, aby ograniczyć się do ważnych spraw, w których rzeczywiście łamane jest prawo, a nie kierować się niskimi pobudkami np. złośliwością, co niestety często się zdarza.

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, nakłada liczne obowiązki również na gminy. Egzekwowanie tych obowiązków przez mieszkańców gminy jest możliwe. Jednym z instrumentów przydatnych dla tego celu jest zamówienie usługi odbioru odpadów na koszt gminy, o czym było pisane w poprzednim tekście. Wpłynąć na wywiązanie się przez gminę z jej powinności względem gospodarki odpadami komunalnymi można jeszcze na dwa sposoby. Jednym z nich jest skarga w trybie art. 227 kodeksu postępowania administracyjnego, a drugim skarga do sądu administracyjnego.

Pierwszy sposób polega na wniesieniu skargi na radę gminy ewentualnie wójta o organu wyższego rzędu, czyli wojewody,
a w zakresie spraw finansowych regionalnej izby obrachunkowej. W ten sposób można skarżyć w zasadzie wszystkie obowiązki gminy nie tylko te dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi. Na gruncie ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach takimi obowiązkami są przykładowo:

• tworzenie punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy,
• prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi,
• tworzenie szaletów publicznych.

Skargę można poprzedzić wnioskiem skierowanym bezpośrednio do rady gminy, bądź wójta o podjęcie stosownych działań, do których zobowiązany jest na podstawie wspomnianej ustawy.

Skarga do sądu administracyjnego jest możliwa na uchwały rady gminy, które są aktami prawa miejscowego oraz takie, które są podjęte w sprawach z zakresu administracji publicznej. Wieść skargę zgodnie z art. 101 ustawy o samorządzie gminnym może wnieść tylko osoba, której interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą. Skarga do sądu administracyjnego musi być poprzedzona wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa. Wezwanie takie kierujemy do organu, który wydał dana uchwałę, wskazując w nim jakie nosi ona wady. Termin do wniesienia skargi wynosi 30 dni od otrzymania rozstrzygnięcia w sprawie, bądź 60 dni od doręczenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa. Skarga wniesiona musi być dobrze uzasadniona zarówno w zakresie naruszenia prawa przez uchwałę, jak i naruszenia interesu prawnego, inaczej sąd ją oddali.

Istotnym jest, aby we wszystkich działaniach zachować należytą rozwagę, w szczególności chodzi o dołożenie starań, aby problem jaki występuje należycie zbadać, a jeśli to konieczne również udokumentować. Takie działania oraz analiza przepisów dają większą szansę powodzenia.podejmowanych czynności.

Krzysztof Drewniak